محتشمی پور معاون معدنی وزارت صمت با صدور مصوبه جنجالی وضع عوارض صادرات فلزات و مواد اولیه بدون دریافت نظر کارشناسی، بازار فلزات را به شوک فروبرد. این تصمیم باعث اعتراض گسترده انجمن‌های تخصصی شده است. در ادامه‌ی این مطلب با سراج توس همراه باشید.
چه کالاهایی مشمول عوارض صادراتی می‌شوند
طبق قانون بودجه سال ۱۴۰۱ علاوه بر موارد مندرج در تصویب نامه ۵۹۱۵۶ هیات وزیران که درآن مصادیق کالاهای خام و نیمه خام تصریح شده است، درصورتیکه وزارتخانه‌های صمت و اقتصاد، کالاهایی را به‌عنوان موادخام یا نیمه خام شناسایی کنند، می‌توانند آنها را جهت وضع عوارض صادراتی به هیات وزیران پیشنهاد دهند. اما در مصوبه جدید وزارت صمت، کالاهایی که در انتهای زنجیره، قرار دارند و ارزش افزوده‌ی بالایی خلق و ایجاد می‌کنند نیز مشمول مصوبه عوارض بر صادرات شده‌اند.
عوارض صادرات محصولات خام ابزاری برای کنترل بازار
عوارض صادرات بر محصولات خام در همه کشورها به‌عنوان ابزاری برای کنترل قیمت و تنظیم بازار به کار گرفته می‌شود اما وضعیت ایران با سایر کشورها کمی متفاوت است، به این دلیل که در داخل با مشکل کمبود برق و گاز مواجه است و از خارج در تحریم قرار گرفته است. با وجود آنکه در قانون احکام دائمی، وضع عوارض بر صادرات ممنوع است و صرفا برای کالاهای خام و نیمه خام براساس مصوبه شورای اقتصاد امکان وضع عوارض وجود دارد رویه جدید وضع عوارض صادراتی در نوع خود بدعتی است که امیدواریم در دراز مدت منجر به صدور بخشنامه‌ها و عوارض خلق‌الساعه نشود.
نقد دیگری که برتصمیم وزارت صمت وارد است وضع عوارض صادراتی بر کالاهای انتهای زنجیره فولاد و صنایع پایین دست و کالاهای تولید بخش خصوصی اعمال می‌شود درحالیکه پیش از این، اخذ هرگونه عوارض صادراتی صرفا بر کالاهایی اعمال می‌شد که عمدتا در ابتدای زنجیره تولید قرار داشتند یا جزو مواد اولیه خام و نیمه خام بودند. این مصوبه محتشمی پور در شرایطی صادر شده است که توافق ایران با قدرت های جهانی در ابهام قرار دارد.
نامه رییس سازمان بورس به وزیر صمت درباره عوارض صادراتی
با در نظرگرفتن ملاحظات بازار سرمایه، مبنای زمانی اخذ عوارض صادراتی حداقل پس از ۳ ماه از تاریخ تصویب و ابلاغ مصوبه ستاد تنظیم بازار، تعیین گردد و قیمت مبنای صادراتی فوب ایران از هفته اول دی ۱۴۰۰ به هفته پایانی ۱۴۰۰ تغییر و اعمال گردد.
همچنین با توجه به طبقه‌بندی بخش عمده‌ای از محصولات تولیدی شرکتهای سهامی عام ثبت شده در فهرست کالاهای مشمول عوارض، به نظر می‌رسد این موضوع در کوتاه و میان‌مدت بر روند معاملات اوراق بهادار در بازار سرمایه (سهام و بورس کالا) آثار منفی قابل ملاحظه‌ای خواهد داشت و از آنجا که تعداد بسیار زیادی از سرمایه‌گذاران با توجه به افزایش قیمت جهانی کالاها در اسفند سال گذشته، اقدام به انجام معاملات نموده‌اند لذا تصویب قیمت پایه منتهی به هفته اول دی ۱۴۰۰، موجبات خدشه دار شدن امنیت سرمایه گذاری را فراهم می‌نماید.
اهمیت صادرات برای ایران
فرصتهای صادراتی را در بازار های جهانی نباید به رقبا واگذار کنیم و تولیدکنندگان ایرانی هم بجای اینکه وقت خود را پشت دفاتر مدیران دولتی برای کسب مجوز بگذرانند باید معطوف به تولید و صادرات کنند، تا توان رقابت در این بازار پرسود بویژه کشورهایی همچون ترکیه که در حال فتح بازار های صادراتی است، داشته باشند.
پیشنهاد اولیه شیوه دریافت عوارض در ابتدا بصورت روزانه بود در حالیکه عملا با صادرات و هرگونه صرفه و صلاح صادرکنندگان در بازارهای هدف در تعارض وغیر قابل اجرا بود و موضوعی است که باعث تعجب است ضرورت توسعه بازارهای صادراتی در شرایط فعلی است که بنظر می‌رسد با وجود تاکید و اهتمام مسئولین به ارتقاء توان صادراتی کشور، مغفول مانده است.
فرصت صادراتی که پس از جنگ روسیه و اوکراین بدست آمد
جنگ روسیه و اوکراین باعث بر هم خوردن زنجیره‌ی فولاد در جهان شد و ایران می‌تواند جبران کننده توازن در این زنجیره باشد اما در شرایط فعلی این فرصت از ایران گرفته خواهد شد.
وزارت صمت به دنبال کاهش و توازن قیمت در بازار است اما راهکارهای دیگری مانند عرضه و تقاضای مناسب در بورس کالا وجود دارد که نسبت به آن بی توجه هستیم.
وزارت صمت در زمستان سال ۱۴۰۰ تصمیم گرفت کارخانجات شمش صادرات بیشتری داشته باشند اما اعمال عوارض صادراتی یک شوک به زنجیره فولاد وارد می‌کند و بخشی از بازار صادرات را از دست خواهیم داد.
زنجیره فولاد ایران به‌عنوان یک منشا ارز آور در کشور شناخته می‌شود و در شرایطی که روسیه و اوکراین اکنون با جنگ هستند ایران باید وارد بازارهای جهانی شود که اعمال عوارض صادرات توجیه صادرات را از بین می‌برد.
شرایط بازار آهن و فولاد پس از خبر عوارض صادراتی
بازار آهن و فولاد از روز گذشته با شوکی که وزارصت صمت به‌دلیل تعیین عوارض سنگین صادراتی برای صادرات فولاد در نظر گرفته است، با صنعت فولاد همراه شده است و هنوز هم گیجی و سردرگمی در بین فعالان بازار به چشم می‌خورد.
امروز که شرایط صادراتی با گران شدن دلار یک صدا شده‌اند، تولیدکنندگان مقاطع طویل همچنان در یک حالت سردرگمی در بازار پیش می‌روند؛ به‌نحوی که شرایط قیمت‌ها به صورت پراکنده تغییر می‌کند و هر تولیدکننده‌ای با توجه به شرایط سود و زیان خود در حال تغییر قیمت‌هاست.
این در حالی است که همچنان تقاضایی در بازار وجود ندارد و امروز هم بازار بورس کالا کساد بود. شمش بلوم عرضه شده در معاملات امروز مشتری چندانی نداشت و این ماده اولیه نوردکاران نسبت به قیمت پایه خود هم افت قیمت داشت، اما فعالان همچنان مواضع احتیاط خود را حفظ کرده‌اند تا ترکش‌های تصمیم‌های لحظه‌ای وزارت صمت آرام بگیرد.
امروز قیمت میلگرد در بازار آزاد اغلب ثابت بود، اما در این میان، شاهد افزایش قیمت ۵۰ تا ۱۰۰ تومانی در دوشرکت و کاهش قیمت ۵۰ تا ۲۰۰ تومانی در دوشرکت دیگر بودیم. در بازار نبشی و ناودانی، محصولات یک شرکت نبشی ۱۵۰ تومان کاهش قیمت داشت و مابقی مبادی فروش تغییر قیمت نداشتند.
نرخ تیرآهن اکثرا در بخش کیلویی ثابت بود و قیمت شاخه‌های پرفروش ذوبی ۲۰ هزار تومان رشد کرد و در بازار پروفیل، سه شرکت در بازار آزاد با ثبات قیمت محصولاتشان را به فروش رساندند.
منابع:
fouladban
۲۴madan