آیا بازار بورس ایران دارای حباب است؟ دلیل هجوم روزافزون مردم به سوی بازار بورس، دخالت‌های دولت است و یا گران بودن بازار بورس؟ در این مقاله از « سراج توس» به دنبال پاسخ این سؤالات خواهیم بود.
دلایل در نظر گرفتن احتمال حباب برای بازار بورس ایران
با توجه به اتفاقات اخیر بازار بورس ایران و رشد بی‌سابقه رشد شاخص‌های سهام بورس و فرابورس، یکی از احتمالاتی که برخی از تحلیل‌گران برای توجیه این جریان در نظر می‌گیرند، وجود حباب، سفته بازی و یا دخالت‌های دولت برای تأمین کسری بودجه است.
اما واقعیت این است که در این مرحله، فاصله زیادی ست تا زمانی که بتوان روی قیمت گذاری سهام در ایران نام حباب گذاشت.
دلایل حباب دار نبودن بازار بورس ایران
در ادامه این مقاله با توجه به تحلیل «علی شریف آزاده» یادآور می‌شویم که برای ثابت کردن وجود یا عدم وجود حباب، نیازمند معیار مشخصی هستیم تا با استفاده از آن بتوانیم درباره فاصله میان قیمت‌ها و ارزش واقعی آنها بر اساس تجربه‌های سایر کشورها قضاوت کنیم.
در این زمینه، نسبت ارزش کل بازار سهام بر ارزش تولید ناخالص داخلی کشور معیار مناسبی‌ست که به آن«اندیکاتور وارن بافت» می‌گویند و با توجه به جدول زیر شرح است:
بر اساس جدول فوق، نسبت منصفانه نمایشگر ارزش ذاتی یک بازار سهام در بازه میان ۷۵ درصد ارزش GDP آن کشور تا ۹۰درصد آن قرار دارد. مقادیر پایین‌تر از این بازه نشان دهنده حباب منفی و بالاتر از آن نیز نمایشگر وجود حباب مثبت است.
نسبت اندیکاتور وارن بافت بازار بورس ایران
در خصوص ایران و با توجه به قیمت دلار ۱۶۱۰۰ تومانی( به صورت حدودی) و ارزش GDP تقریبی ۴۸۵ میلیارد دلاری کشور در سال گذشته میلادی و با محاسبه ارزش کل بازارهای سهام بورس و فرابورس (به ترتیب مقادیر ۲۷۲۶۰۰ میلیارد تومان و ۵۵۶۰۰ میلیارد تومان)، نسبت یادشده در حدود ۴۱ درصد است.
با توجه نتیجه این محاسبه و با توجه به اینکه نسبت اندیکاتور بافت برای بازار سهام ایران هنوز به ۵۰ درصد هم نرسیده، لذا در طبقه «بشدت زیر ارزش ذاتی» و یا بسیار ارزان طبقه بندی شده‌است.
بر همین اساس ادعای منتقدین رشد اخیر بورس از دید اندیکاتور موسوم به «اندیکاتور بافت» رد شده و می‌توان گفت که بورس ایران نه تنها به مرحله حبابی شدن نرسیده بلکه هنوز تا رسیدن به محدوده ارزش منصفانه خود فاصله دارد.
سایر نکات قابل توجه در وضعیت بازار بورس ایران
البته لازم به ذکر است در میان مسائل قابل تأمل دیگری نیز وجود دارد که توجه به آنها در تعیین میزان واقعی بودن یا نبودن وجود حباب در بازار بورس ایران دارای اهمیت است.
رابطه قیمت دلار و وجود حباب در بازار بورس ایران
مسائلی مانند اینکه اگر قیمت دلار روند صعودی خود را مجدداً شروع کند، صورت کسر یادشده کوچک تر شده و ارزان بودن سهام ایران بیشتر خودنمایی می کند.
تأثیر رشد منفی اقتصاد و وضعیت بازار بورس ایران
ضمن اینکه ادامه رشد منفی اقتصاد ایران، با توجه به اینکه طبق آخرین برآورد صندوق بین المللی پول در سال جاری میلادی نیز ادامه خواهدیافت، مخرج کسر را بزرگتر کرده و نتیجه آن حرکت به سوی محدوده کمتر ارزان و جذاب برای سرمایه گذاری خواهد بود.
نقش مهم عرضه اولیه‌ها
همچنین ادامه یافتن درخواست عرضه اولیه‌ها، سبب افزایش سهام شرکت های سهامی عام قابل معامله در بورس شده و در نتیجه بازار سهام ایران سهم بیشتری از GDP کشور رادر برخواهد گرفت.
بازار بورس ایران؛ پایین تر از ارزش منصفانه
با توجه به مطالب گفته شده و بر اساس محبوب ترین اندیکاتور و سنجه حباب در بازارهای سهام، می‌توان گفت بورس تهران، گران و دارای حباب قیمتی نبوده و پایین‌تر از ارزش منصفانه خود فعالیت می کند.
